AİLE TERAPİSİ ve ELE ALINAN KONULAR
Aile terapisi, ailenin sorunlarının üstesinden gelmesine yardım etmek için ailenin gücünü ve dayanıklılığını arttırmayı amaçlayan, bireye ve bireyin sosyal destek ağlarına yönelik bir terapi yaklaşımıdır. Ailenin işleyiş biçimini, aile üyelerinin birbirleriyle ilişkisini ve iletişimini ele alır. Aile bireylerinin birbirlerine farkındalık geliştirmeleri ve daha sağlıklı ilişkiler kurmaları için de bir fırsattır. Aile Terapisinde yalnızca eşler arasındaki ilişki dinamikleri değil, kardeşler arasındaki, anne baba ve çocuk arasındaki, sistemdeki aile büyükleri ve diğer bireyler arasındaki ilişkilerin de ele alınması mümkündür.
Aile terapisinde temel amaç doğrudan aile fertlerinin psikolojik sorunlarının tedavisine yoğunlaşmak değil bireyler arasındaki ilişki, iletişim sorunlarını ele almaktır.Aile ilişkilerinin düzenlenmesi çoğu zaman aile fertlerinin psikolojik sağlığını da olumlu etkiler, çünkü aileler, üyeleri için genellikle en önemli destek kaynağı olduğu gibi en önemli stres kaynağı da olabilmektedirler.
Aile terapisi, aile fertlerinin tümünün ya da birkaçının katılımı ile yürütülür. Terapi seanslarında aile bireyleri terapistle birlikte kendi ailelerinin işleyiş biçimini ele alır, tıkanıklık yaratan noktaları bulup alternatif çözümler üretmeye çalışırlar.
Aile Terapisinde ele alınan konuları ,sorunların tanımlarını ve aile terapisi sürecindeki amaçları maddeleyerek ele alalım.
1.BAĞIMLILIK
ÖRNEK DAVRANIŞSAL TANIMLAR
- Sürekli olarak geri bildirim ve sadece eşin olumlu yorumlarını talep etmekten kaynaklanır.
- Eşi tarafından terk edilmekten korkmak.
- Eşi nin desteği ya da onayı olmadan karar vermekte zorluk çekmek.
- Reddedilme ya da dışlanma korkusundan dolayı eşiyle anlaşmazlık yaşama.
- Eşinin rızasını kazanmak için ona adeta hizmetçi gibi davranmak.
- İki ilişki arasında bir ilişkiden diğer ilişkiye gidip gelmeden dolayı ortaya çıkan problem.
- Yalnız kalma korkusu ve güven ihtiyacından dolayı çeşitli konularda eşle temas başlatılır.
- Eşinin çalışma arkadaşlarıyla zaman geçirmesinden dolayı onu kıskanma ve aralarında cinsel ilişki bulunmasından şüphelenme.
- Eşin destek ve cesaret konusunda yetersiz kaldığı durumda endişelenme.
UZUN DÖNEMLİ AMAÇLAR
- Öz saygı ve kendine güven artışı, etkili karar verme,tek başına olduğunda daha fazla hoşgörülü olma ve güvenli bağımsızlık duygusu.
- Eşinin haklı bir nedenden dolayı olmamasını, kaygı yaşamadan kabul eder.
- Eğer eş iş yerinde ise ya da herhangi bir eğlenceli faaliyetle meşgul olduğunda çift iletişim kurar.
- Bağımsız bir şekilde rutin olarak karar verme.
- Eşinin iş arkadaşları ve diğer arkadaşlarıyla vakit geçirmesini kabullenme.
- Öz değer kaynaklarını genişletme.
2. ALDATMA
ÖRNEK DAVRANIŞSAL TANIMLAR
- Eşlerden birisi , ilişkinin açık ya da kapalı beklentilerini ihlal ederek cinsel yaşama kendisini kaptırır. ( penis, oral seks, vajina ilişkisi, anal seks)
- Eşlerden birisi, ilişkinin açık ya da kapalı beklentilerini ihlal ederek evlilik dışı bir ilişkide, ilgili kişiyle samimi bir şekilde zaman geçirme, duygu ve düşünce paylaşımını içeren cinsellik içermeyen davranışlarda bulunur.
UZUN DÖNEMLİ AMAÇLAR
- Çift, başkalarıyla uygun bir şekilde, duygusal, sosyal ve cinsel sınırlar üzerinde anlaşma sağlar.
- İncinmiş olan eş, af sürecine girme ve tekrar güvene dayalı bir ilişki kurma konusunda istekli olduğunu gösterir.
- Eşler, birbirlerinin duygusal ve fiziksel ihtiyaçlarını tanırlar.
- Eşler birbirlerine karşı empati yaparlar ve yeni bir ilişki kurmak için sorumluluk paylaşımı konusunda karar alırlar.
- İlişkinin yeniden inşa edilmesinde eşler açık bir şekilde değerleri belirleyerek anlaşmaya gider.
- Bağlılık için yapılan anlaşmanın kırılmasına yol açan güvenli bir analiz yapıldıktan sonra çift ayrılmayı ve ilişkiyi sona erdirmeyi kabul eder.
3. EBEVEYN ÇATIŞMALARI – ÇOCUKLAR
ÖRNEK DAVRANIŞSAL TANIMLAR
- Çocuklar için etkili bir ebeveynlik yapılması konusunda anne babalar arasında sık sık tartışmalar yaşanması.
- Çocukların çeşitli olumsuz davranışlarıyla başa çıkma stratejileri ile ilgili olarak anne babaların arasında anlaşma eksikliğinin olması.
- Çocukların olumsuz davranışlarına karşı anne babaların etkisiz kalması ( ör. İstenen sonuçların elde edilmemesi)
- Ebeveynlik yapma ve birbirlerine destek olma konusunda anne babaların yetersiz kalması.
4. PSİKOLOJİK İSTİSMAR
ÖRNEK DAVRANIŞSAL TANIMLAR
- Yalnız olarak yada başkalarının karşısında kişinin eşine hakaret etmesi.
- Kişinin eşine yemin ettirmesi.
- Kişinin eşine aşağılıyıcı ve onur kırıcı şekilde hitap etmesi.
- Kişinin eşinin fiziksel görünüşü hakkında aşağılayıcı yorumlar yapması.
- Kişinin eşinin yaptığı iş hakkında eleştirel ve onur kırıcı yorumlar yapması.
- Aile üyesi olarak üzerine düşen görev için eşinin yeteneği hakkında eleştirel yorumlar yapması.
- Gerçek olmasa bile cinsel ilişki ve aldatma konusunda kişinin eşini suçlaması.
- Eşinin cinselliği ve cinsel performansı hakkında kişinin olumsuz yönde yorumlar yapması.
- Eşinin ruh sağlığı hakkında kişinin olumsuz yönde yorumlar yapması.
- Kişinin eşini fiziksel zarar verme yönünde tehdit etmesi.
- Kişinin eşini boşanmakla teddit etmesi.
- Kişinin bir başkasıyla cinsel olarak beraber olma yönünde eşini tehdit etmesi.
- Kişinin eşini ailesinden ve arkadaşlarından uzak tutmaya çalışarak görüşmelerini engellemesi.
- Eşinin evden ayrılmasına kişinin izin vermemesi.
- Eşinin araba kullanmasına kişinin izin vermemesi.
- Kişinin eşiyle konuşmayı günlerce reddetme.
- Eşinin harcamaları için kişinin defalarca hesap yapması.
- Kıskanç olan eşin diğer kişilerle birlikte zaman geçirmesi.
- Eşinin öz saygısını arttıracak, fırsatlar oluşturacak eğitim ve kurslardan kişinin eşini engellemesi.
- Eşini kontrol ederek, hakimiyet kurarak ve aşağılayarak kişinin eşine emirler vermesi.
UZUN DÖNEMLİ AMAÇLAR
- Eşlerin karşılıklı gelişimi için istek ve saygı merkezli bir ilişkinin kurulması ve sözlü/psikolojik istismarın sona erdirilmesi.
- Öz saygıyı oluşturan saygılı iletişimle birlikte eleştirel yorumların, tehditlerin ve düşmanlıkların ortadan kaldırılması.
- Başkalarıyla ilişkiye girme ya da terk etme tehditlerinin ortadan kaldırılması.
- Fiziksel olarak kişiyi ailesinden ve arkadaşlarından uzak tutma girişiminde bulunan kontrol etme davranışlarının ortadan kaldırılması.
- Kişinin iyileşmesi için gerekli olan davranışlardan uzak tutma girişiminde bulunan kontrol etme davranışlarının ortadan kaldırılması.
- Mevcut ilişkide alternatiflerin değerlendirilmesi.
5. CİNSEL İŞLEV BOZUKLUKLARI
ÖRNEK DAVRANIŞSAL TANIMLAR
- Cinsel ilişkide bulunma isteğinin sürekli azalması ya da hiçbir haz beklentisinin bulunmaması.
- Karşılıklı ilgi ve saygıya dayalı bir ilişkiye rağmen her türlü cinsel ilişkiden kaçınma.
- Fizyolojik tepki olarak cinsel heyecan ya da uyarılma konusunda sorun yaşama.
- Cinsel ilişki sırasında haz alma ve tatmin olma eksikliği.
- Hassas bir cinsel uyarılma olmasına rağmen uyarılmadan sonra orgazm olmama ya da gecikme probleminin olması.
- Cinsel ilişki sırasında , öncesinde ya da sonrasında genital bölgenin ağrıması.
- Cinsel ilişkide penetrasyonu engelleyen vajina spazmın yenilenmesi.
- Genel olarak ilişkiden memnuniyetsiz olunması.
- Eşlerden birinin ya da her ikisinin aşk ya da ilgi gösterme konusunda eksik kalması.
- Cinsel konularda iletişim kurmaktan kaçınma.
- Cinsel olarak duyarlı bir eşin olmaması ile ilgili eleştirel yorumların yapılması.
- Cinsel işlev bozukluğu olan eş tarafından çizilen öz saygı tablosu.
- Kişinin , eşinin cinsel işlev bozukluğunu bir kusur ya da hatası olduğunu düşünmesi.
- Eşlerden birisinin ya da her ikisinin depresyonda olması.
UZUN DÖNEMLİ AMAÇLAR
- Cinsel ilişkide bulunma konusunda isteğin ve tatmini artması.
- Cinsel ilişki sırasında fizyolojik uyarılmanın arttırılması ve devam ettirilmesi.
- Düzenli olarak orgazma ulaşılması.
- Cinsel ilişkinin, herhangi bir yönü ile ilgili ağrı probleminin ortadan kaldırılması; penetrasyona engel olan spazmların ortadan kaldırılması.
- İletişim ve genel ilişki memnuniyetinin arttırılması.
- Çifttin öz saygılarını arttırması.
- Normal cinsel ilişkide çeşitliliklerin kabul edilmesi.
- Bir ömür boyu cinsel ilişkinin sıklığı ve yoğunluğu konusunda gelişmelere ve değişikliklere açık olunması.